ปฏิกิริยาทรายละเอียด : หลักฐานการเกิดแผ่นดินไหวในอดีตที่วัดชมชื่น ศรีสัชนาลัย / วันวิสาข์ ธรรมานนท์
Call Number: INDEX Material type:
ArticleSubject(s): แผ่นดินไหว | ภัยธรรมชาติ
In:
เมืองโบราณ ปีที่ 31 ฉบับที่ 2 (เมษายน - มิถุนายน 2548) หน้า 72-78Summary: การเกิดแผ่นดินไหวบริเวณพื้นที่เมืองศรีสัชนาลัย เป็นการเกิดร่องรอยของปฏิกิริยาทรายเดือด ในผนังชั้นดินหลุมชุดค้นวัดชมชื่น ปฏิกิริยาทรายเดือดจะเกิดเมื่อแผ่นดินไหวหรือหลายชั่วโมงภายหลังจากการเกิดแผ่นดินไหวรุนแรงเสร็จสิ้นแล้ว ซึ่งสาเหตุที่ทำให้เกิดปฏิกิริยาทรายเดือดคือ การสั่นไหวทรายที่อิ่มตัวด้วยน้ำจะก่อให้เกิดการอัดตัวและยุบตัว ลดปริมาตรของมวลทราย แต่ถ้าไม่สามารถออกจากมวลทรายได้ การลดปริมาตรของมวลทราย จะทำให้เกิดการเพิ่มขึ้นของแรงดันน้ำในดินและถ้าหากแรงดันน้ำเพิ่มสูงมากกว่าน้ำหนักกดทับของชั้นดิน ผลของแรงดันระหว่างเม็ดดินจะลดลงจนเป็นศูนย์ ทรายจะสูญเสียกำลังรับแรงจนกลายสภาพเป็นของเหลวแล้วก่อให้เกิดความเสียหายต่างๆ เช่น เกิดทรายเดือดพุ่งสู่พื้นดิน
การเกิดแผ่นดินไหวบริเวณพื้นที่เมืองศรีสัชนาลัย เป็นการเกิดร่องรอยของปฏิกิริยาทรายเดือด ในผนังชั้นดินหลุมชุดค้นวัดชมชื่น ปฏิกิริยาทรายเดือดจะเกิดเมื่อแผ่นดินไหวหรือหลายชั่วโมงภายหลังจากการเกิดแผ่นดินไหวรุนแรงเสร็จสิ้นแล้ว ซึ่งสาเหตุที่ทำให้เกิดปฏิกิริยาทรายเดือดคือ การสั่นไหวทรายที่อิ่มตัวด้วยน้ำจะก่อให้เกิดการอัดตัวและยุบตัว ลดปริมาตรของมวลทราย แต่ถ้าไม่สามารถออกจากมวลทรายได้ การลดปริมาตรของมวลทราย จะทำให้เกิดการเพิ่มขึ้นของแรงดันน้ำในดินและถ้าหากแรงดันน้ำเพิ่มสูงมากกว่าน้ำหนักกดทับของชั้นดิน ผลของแรงดันระหว่างเม็ดดินจะลดลงจนเป็นศูนย์ ทรายจะสูญเสียกำลังรับแรงจนกลายสภาพเป็นของเหลวแล้วก่อให้เกิดความเสียหายต่างๆ เช่น เกิดทรายเดือดพุ่งสู่พื้นดิน