กาลามสูตร : หลักสากลในการบริโภคข้อมูลข่าวสาร / สมคิด ดวงจันทร์

กาลามสูตร คือ หลักการพิจารณาก่อนการยอมรับข้อมูลข่าวสารจากการได้ยิน ได้ฟัง ได้เห็น ได้รับรู้ ซึ่งมี 10 หัวข้อด้วยกันคือ 1. มา อนุสสเวน คือ อย่าพึงยอมรับโดยการฟังตามๆ กันมา 2. มา ปรัมปราย คือ อย่าพึงยอมรับโดยเหตุว่าทำตามสืบต่อกันมา 3. มา อิติกิราย คือ อย่าพึงยอมรับโดยเพราะเหตุว่าเป็นสิ่งที่กำลังเล่าลือ 4. มา ปิฎกสัมปทาน คือ อย่าพึงยอมรับว่าบันทึกไว้เป็นลายลักษณ์อักษร 5. มา ตักกเหตุ คือ อย่าพึงยอมรับด้วยการใคร่ครวญตามวิธีตรรกะ (มีต่อ)

6. มา นยเหตุ คือ อย่าพึงยอมรับว่ามีความสมเหตุสมผลกัน 7. มา อาการปริวัตักเกน คือ อย่าพึงยอมรับโดยอาการตรึกตามอาการ 8. มา ทิฏฐินิชฌนักขันติยา คือ อย่าพึงยอมรับโดยความเหตุตรงกับความเห็นของตน 9. มา ภันพรูปตาย คือ อย่าพึงยอมรับโดยเหตุผลว่า ผู้พูดมีลักษณะเชื่อถือ 10. มา สัมโณ โน ครูติ คือ อย่าพึงยอมรับโดยอ้างเหตุว่าผู้ให้ข้อมูลข่าวสารเป็นครู อาจารย์